مقدمه:
رعایت استاندارد و مقررات ایمنی، بهداشت و محیط زیست، یکی از مهمترین مسائلی است که هر فرد در هر سطحی در محیط کار و زندگی باید بدان توجه نماید و غفلت از آن بعضاً صدمات و ضایعات جبران ناپذیری را موجب خواهد شد و چه ‌بسا زندگی فرد و حتی همکاران او را به خطر می اندازد و آسیب های فراوانی را نیز به محیط زیست وارد می سازد که خود جای تأمل بسیار است. نکته‌ای که هیچگاه نباید مورد غفلت قرار گیرد اینست که خطر همواره در کمین ماست. بنابراین همواره باید به فکر کاهش آسیب‌های ناشی از خطرات احتمالی باشیم. این سخن بدین معناست که حتی اگر ما تمام احتیاطات لازم را بکار ببندیم بازهم ممکن است از ناحیه مسائلی که دور از ذهن ماست یا بخاطر اشتباه و سهل‌انگاری دیگران با خطراتی مواجه شویم. حال اگر می خواهیم خود و دیگران را از گزند این خطرات در امان نگه داریم یا آثار آنها را به حداقل کاهش دهیم باید تمهیداتی را فراهم نماییم. 

نخستین مسئله‌ای که باید بدان توجه کنیم تفکر صحیح و منطقی و برخورد درست در پیشگیری از خطر است. باید بخاطر داشته باشیم که بروز استرس بیش از حد و رفتارهای وسواسی بخاطر ترس از این موضوع که همواره خطراتی هستند که در کمین ما می باشند نه تنها کمکی به حل مشکل نخواهد کرد بلکه کارآیی فرد را پایین تر هم می‌آورد و تجربه نشان داده است که اینگونه برخوردها و رفتارها هرگاه مشکل جدیدی را ایجاد ننمایند بطور یقین مشکلات موجود را نیز حل نخواهند کرد.

دومین مرحله، شناسایی محیط اطراف (کار، زندگی، تحصیل، تفریح) و خطراتی است که می‌توانند ما را غافلگیر نمایند. بطور مسلم هرگاه خطرات را قبل از وقوع، پیش‌بینی نموده و آمادگی لازم ذهنی و عملی را در مقابل آنها کسب نماییم علاوه بر کاهش امکان وقوع آنها، نحوه برخورد ما با موارد خطر بسیار مؤثرتر خواهد بود. در غیر اینصورت غافلگیر خواهیم شد که این امر امکان بروز عکس‌العمل مناسب را از ما سلب و آسیبهای ناشی از حوادث را بسیار افزایش می‌دهد. این مطلب به این معناست که مثلاً اگر به آزمایشگاه شیمی وارد می‌شویم باید بدانیم که در آن احتمال انفجار، آتش سوزی، استنشاق گازها و بخارات سمی و غیره همواره وجود دارد و از اینرو همیشه باید نکات ایمنی لازم را مد نظر و به هشدارهای ایمنی توجه داشته باشیم.

مرحله سوم که همراه با مرحله دوم و در تکمیل آن مطرح می‌گردد شناسایی ابزار مقابله با خطر و فرار از خطر است. یعنی قبل از بروز خطر باید آموزشهای لازم را دریافت کرده و پاسخ چنین سؤالاتی را آموخته باشیم که محل کپسولهای آتش نشانی کجاست؟ در هنگام خطر باید از کجا کمک خواست؟ درب و پلکان اضطراری کجاست؟ روش استفاده از کپسول آتش نشانی چگونه است؟ یا اگر خطر از ناحیه یک ماده شیمیایی خاص میباشد، آن ماده کجاست؟ 

نکته چهارم این است که رفتارهای خود و طرز قرار گیری وسایل و نگهداری مواد را بنحوی تغییر دهیم که امکان بروز خطر را به حداقل کاهش دهد. مثلاً قبل از انداختن چوب کبریت افروخته به سطل زباله از خاموشی کامل شعله پنهان آن اطمینان حاصل نماییم، وسایل با ارتفاع زیاد را که تعادل پایداری ندارند در نزدیکی محل کار و خواب و نشستن قرار ندهیم، تابلوهای سنگین را که احتمال سقوط آنها وجود دارد به دیوار نصب نکنیم، مواد شیمیایی ناسازگار را در کنار هم انبار نکنیم، مسیر تردد افراد را از وجود اشیای مزاحم خالی کنیم و نکات دیگری از این دست که همگی باعث خواهند شد که موارد بروز خطر به حداقل رسیده و در صورت بروز خطر تلفات و آسیبهای ناشی از آن کاهش یابد.

در راستای اهداف فوق و رسیدن به دید منطقی و فراگیر در زمینه ایمنی، بهداشت و محیط‌زیست، صنایع  به دلیل پیوستگی و در هم تنیدگی این مقوله‌ها، نظامی واحد به نام HSE را پیشنهاد نمودند، HSE از سه کلمه بهداشت(Health)   ایمنی (Safety)  و محیط زیست(Environment)   می‌باشد و به جرأت می‌توان گفت اهمیت و جایگاه HSE در صنایع، دیگر بر کسی پوشیده نیست. توجه روز افزون مؤسسات و واحدهای صنعتی به مباحث مرتبط، مشهود شدن کارایی و اثربخشی نظام‌های مدیریتی مبتنی بر HSE، گسترش روزافزون قوانین ملی و بین المللی در رابطه با رعایت مباحث بهداشت، ایمنی و علی الخصوص زیست محیطی همه و همه جایگاه HSE  را به عنوان یکی از ارکان واحدهای عملیاتی و سازمانی بر همگان آشکار نموده است.

واحد HSE سیمان نهاوند:

با توجه به ضرورت یکپارچگی فعالیتهای انجام شده در حوزه های ایمنی، بهداشت و محیط زیست و همچنین اعمال مدیریت جدی‌تر بر عملکرد پیمانکاران و ذینفعان در این حوزه، این شرکت با استقرار ساختمان واحد HSE  در داخل کارخانه با پرسنل (سرپرست، ایمنی، محیط زیست، آتش نشان، بهداری و همچنین استخدام پزشک) فعالیت خود را در جهت خدمات مزبور اجرا نموده است. این واحد با تجهیز و آماده نمودن مقدمات کار در شرایط اضطراری و تهیه نمودن یک دستگاه ماشین آتش‌نشانی با کلیه تجهیزات و امکان اسپری فوم آتش‌نشانی همراه پرسنل مجرب و متخصص و همچنین خرید و نصب تعداد 350 عدد کپسول آتش‌نشانی در نقاط حساس و مهم کارخانه و یک دستگاه آمبولانس با کلیه تجهیزات پزشکی همراه کادر درمانی خود اقدام نموده است.

واحد HSE کارخانه سیمان نهاوند با تعامل و هماهنگی با ادارات کار و امور اجتماعی، بهداشت و اداره محیط زیست در پیشبرد اهداف سازمان و رعایت الزامات قانونی کشور، سعی در به حداقل رساندن خطرات، توجه به سلامت پرسنل و حفظ محیط‌زیست نموده است و در همین راستا با اجرای جلسات کمیته ایمنی و بهداشت به صورت ماهیانه و تشکیل هسته زیست‌محیطی و انجام طرحهای پایش و خود اظهاری مطابق قوانین محیط زیست، در جهت اجرای طرح‌های مدیریت پسماندهای صنعتی مطابق استانداردهای موجود قدم برداشته است.
استقرار سیستم یک پارچه IMS در سطح سازمان برای تمام فعالیتهای انجام شده در حوزه سلامت و ایمنی کارکنان در قالب دستور العملهای طرح ریزی شده نیز بخشی از اقدامات انجام گرفته توسط این واحد است. 

اهم اقدامات انجام گرفته در زمینه بهداشت:

1-   استخدام پزشک و حضور 3 روز در هفته جهت کنترل­ و درمان کلیه کارکنان کارخانه اعم از کارفرما و پیمانکاران

2-   تأمین یک دستگاه آمبولانس با کلیه تجهیزات

3-   تست روزانه کلرسنجی آب شرب کارخانه و همچنین آزمایشات فیزیکی و شیمیایی و میکروبی آب شرب به صورت دوره­ای

4-   نظارت دقیق بر نحوه طبخ و توزیع مواد غذایی در رستوران از طریق بازدیدهای متوالی

5-   اجرای عملیات بهسازی، طعمه گذاری و سم پاشی موردی و دوره‌ای برای امحاء حشرات موذی، موش، مار، مارمولک و غیره

6-   انجام معاینات ادواری و قبل از استخدام پرسنل کارفرما و پیمانکار

7-   بازدید و تکمیل چک لیست رستورانهای کارفرما و پیمانکار و پیگیری جهت رفع نواقص آن

8-   برگزاری ماهانه جلسات کمیته حفاظت، ایمنی و بهداشت با حضور نماینده اداره کار و مسئولین ایمنی شرکتهای تابعه

9-   اجرای برنامه روزانه ورزشی جهت آمادگی جسمانی پرسنل واحد HSE

10-  کنترل و پیگیری و بهسازی سرویس های بهداشتی از طریق خدمات

11-  تهیه و نصب سطل های زباله در قسمتهای مختلف سایت و نظارت بر نظافت آنها

12-  تهیه مقالات و پوسترهای آموزشی با موضوع بهداشتی در قسمتهای مختلف سایت جهت کنترل و پیشگیری از بیماری­ها

13-  درخواست و شارژ جعبه­های کمکهای اولیه از طریق داروهای درخواست شده

14-  اعزام پرسنل حادثه دیده به بیمارستان در صورت وقوع حوادث شدید

15-  کنترل و پیشگیری از آلودگی­های بهداشت محیطی و جمع آوری ضایعات توسط واحد خدمات

 

 

اهم اقدامات صورت گرفته در زمینه ایمنی:

1-  تهیه و توزیع وسایل حفاظت فردی برای کلیه پرسنل اعم از پیمانکار و کارفرما و تهیه دستورالعمل استفاده از این وسایل

2-  پوشش کامل سیستم‌های انتقال مواد اولیه و کلینکر و جلوگیری از خروج غبار به فضای کارخانه

3-  اجرای برنامه های مراقبتی ایمنی و بهداشت شغلی در سطح کارخانه بر اساس برنامه­های تعیین شده OHSAS-18001 به طور منظم

4-  بازدید و به روزرسانی وسایل اطفاء حریق (شامل فایر باکسها، ددکتورها و سیستم فوم آتش‌نشانی مخازن مازوت و... )

5-  انجام تست و آزمایش فایرباکسها و هیدرانتهای موجود در سطح کارخانه

6-  تهیه کپسولهای آتش‌نشانی به تعداد حداقل 350 عدد و ایجاد کدینگ و کنترل دوره ای برای اطمینان از عملکرد کپسولها

7-  بازدید روزانه از نقاط حادثه خیز و اطمینان از عملکرد صحیح دستورالعملها و تجهیزات ایمنی موجود در محل

8-  آمادگی و حضور مستمر شبانه روزی در زمانهای خاص (اعم از تعمیرات اساسی/ موردی)

9-  برگزاری کلاسهای آموزشی متعدد برای آموزش و بازآموزی کلیه کارکنان بخصوص اعضا تیم کنترل بحران

10- ثبت و گزارش حادثه و همچنین آمار حوادث سالانه و پیش بینی شدت، تکرار و ضریب حادثه به صورت سالانه و ارائه راهکارهای مناسب جهت پیشگیری از وقوع خطرات و حوادث مشابه

11- نصب تابلوهای ایمنی در سطح سایت

12- بازسازی و تجهیز انبار مواد شیمیایی مطابق استاندارد مربوطه

13- کنترل صدا در اتاق اپراتورهای سکوی کوره، سنگ‌شکن، آسیاب مواد و ساختمان کنترل مرکزی از طریق شیشه‌های دو جداره

14- نظارت بر تمامی تعمیرات کارخانه و اجرای دستورات  PM

15- تکمیل و ارسال بازرسی­های PM مربوط به دفتر فنی بطور مرتب 

16- راه‌اندازی سیستم Fire Alarm در دپارتمانهای تولید، فنی، ساختمانهای جنبی و پشتیبانی با هدف شناسایی حریقهای احتمالی واطفاء بموقع آتش

17- تشکیل تیم واکنش اضطراری و اجرای مانورهای ایمنی و آتش نشانی با هدف افزایش آمادگی کارکنان ایمنی و آتش نشانی، تیم کنترل بحران و سایر کارکنان شرکت

18- بهره‌گیری از شبکه هیدرانت آتش نشانی و Fire Box و مخازن فوم آتش نشانی در مخازن مازوت و سیستم اسپرینکلر در این مخازن

19- تهیه و تدوین کتابچه فرهنگی ایمنی و محیط زیست در شرکت سیمان نهاوند ویژه کارآموزان در سال 1393

20- تهیه و تدوین تقویم ایمنی برای سال 94 و برگزاری مناسبتهای ارائه شده در تقویم

21- انجام گشت ایمنی به صورت روزانه، هفتگی و ماهانه و بررسی مسائل و مشکلات ایمنی بخش­های مختلف کارخانه و پیگیری رفع مشکلات ایمنی

22- اندازه گیری­ عوامل زیان آور محیطی از جمله صدا، نور، ارگونومی، عوامل شیمیایی و ... به صورت سالیانه

23- برگزیده کمیته ایمنی و بهداشت حرفه­ای برتر استان در سال 91

24- نامزد کمیته ایمنی و بهداشت حرفه­ای برتر استان در سال 94

25- تهیه و تکمیل چک لیستهای بازرسی واحد ایمنی از کلیه دپارتمانهای خط تولید و همچنین مکانهای مختلف کارخانه به صورت ماهانه و صدور اقدامات اصلاحی رفع موارد خطرناک

26- بازدید و ارزیابی پیمانکاران به صورت ماهیانه و گزارش عملکرد پیمانکاران از لحاظ ایمنی

27- تقدیر و تشکر از پرسنل نمونه در رعایت مسائل ایمنی در مجله سیمان نهاوند جهت اشاعه فرهنگ ایمنی

28- تکمیل و ارسال آمار مرکز بهداشت

29- تهیه و تکمیل چک لیست بازدید روزانه ماشین آتش نشانی و آمبولانس

30- تست و بازدید دوره­ای مخازن مازوت و پیگیری جهت رفع نواقص آنها

31- بازدید از معدن به صورت دوره­ای و تذکر جهت رفع موارد خطرساز و همچنین مشاور ایمنی جهت استخراج ایمن از معدن

32- انجام آموزش کلیه کارآموزان و پرسنل واحدهای مختلف کارخانه و شرکتهای تابعه بر اساس موقعیت شغلی آنها

33- شناسایی و ارزیابی موارد خطرناک ایمنی در کارخانه و ارائه پیشنهادات جهت رفع آنها

34- راهنمایی و همکاری با بازرسان اداره کار، مرکز بهداشت و اداره محیط زیست

35- نصب عکس و مطالب آموزشی در محل های عمومی کارخانه جهت بالا بردن سطح فرهنگ ایمنی

36- ایمن سازی خیابانها و معابر با نصب سرعت گیر و تابلوهای ایمنی و راهنمایی و رانندگی در سطح کارخانه و جاده معدن جهت جلوگیری از بروز حادثه

37- انجام مانورهای پیش بینی شده جهت آمادگی پرسنل شرایط اظطراری و پرسنل واحد HSE

38- دعوت از پرسنل واحدهای مختلف کارخانه جهت تشکیل مجموعه تیم کنترل شرایط اضطراری و آموزش به آنها

39- تهیه برگه MSDS برای کلیه اجناس و موادشیمیایی موجود در کارخانه و انبار و همچنین آزمایشگاه

40- تذکر به نیروهای داخل سایت جهت استفاده از وسایل حفاظت فردی و اخطار یا جریمه نقدی پرسنل خاطی

41- نصب برچسبهای ایمنی در نقاط حادثه خیز

42- کنترل ورود اجناس یا موادشیمیایی از طریق انبار

43- کنترل از طریق مسئول ایمنی معدن در مواقع انفجار و همچنین کنترل گواهینامه ماشین آلات حمل مواد

44- کنترل و بازرسی ایمنی لوازم و ابزارآلات کاری شرکتهای تابعه کارخانه در مواقع تعمیرات

اهم اقدامات صورت گرفته در زمینه محیط زیست:

1-   آماده سازی و ایجاد فضای سبز در محوطه کارخانه و کاشت بالغ بر 12000 اصله نهال در قسمت‌های مختلف کارخانه که مجموعاً فضایی در حدود 26% از کل محوطه کارخانه را شامل می گردد. 

2-   مراقبت و نگهداری کامل از کارکرد الکتروفیلترها، بگ هوس‌ها، بگ فیلترها و سایر تجهیزات غبارگیر جهت به حداقل رساندن آلودگیها و حفاظت از محیط زیست.

3-   تداوم مستمر اجرای طرح خوداظهاری سنجش آلاینده­های زیست محیطی (غبار خروجی دودکش ها ، گازهای خروجی ، هوای پاک و صوت زیست محیطی)

4-   استقرار و اجرای الزامات و دستورالعملهای سیستم مدیریت محیط زیست (ISO 14001) در سال 91 و تمدید گواهینامه از طریق ممیزی مراقبتی طی سالهای 92 و 93

5-   طراحی چک لیستهای تخصصی بازدید از تمامی دپارتمان‌ها با اهداف شناسایی مخاطرات و نقصهای زیست محیطی و پیگیری این موارد از طریق فرم گزارش خطر براساس مهلت اقدام

6-   آموزش زیست محیطی بازدیدکنندگان، کارآموزان و پرسنل با تهیه پاورپوینت، عکس و مطالب زیست محیطی از قسمتهای مختلف کارخانه

7-   تشکیل 5 دوره کمیته تخصصی حفاظت محیط زیست با بیش از 50 مصوبه و با بهره مندی از مشاوره جناب آقای دکتر پیراسته و عضویت تمام مدیران و روسای شرکتها و استمرار برگزاری جلسات آن

8-   راه اندازی سیستم تصفیه بی هوازی برای تصفیه فاضلاب کارخانه در 5 نقطه کارخانه

9-   اجرای طرح جامع زیست محیطی معدن و کارخانه (EMS & EMP)

10- نصب و راه اندازی سیستم غبارسنج آنلاین برای دودکش اصلی 

11- افتتاح حسابی جهت واریز 1 در هزار فروش کارخانه جهت انجام اقدامات زیست محیطی

12- برنامه ریزی جهت راه اندازی طرح آبیاری قطره­ای برای فضای سبز کارخانه

13- راه اندازی اتوماسیون اداری به منظور صرفه جویی در مصرف کاغذ در بخشهای مختلف اداری

14- برگزیده صنعت سبز استان در سال­های 91 و 92

15- برگزیده صنعت سبز کشوری در سال 93 و کسب لوح تقدیر کشوری از سرکار خانم دکتر ابتکار (رئیس سازمان حفاظت محیط زیست)

16- حضور موفقیت آمیز در نمایشگاه بین المللی محیط زیست در محل دائمی نمایشگاههای بین المللی تهران برای سالهای  92 و 93

17- تهیه و تدوین کتابچه فرهنگ ایمنی و محیط زیست در شرکت سیمان نهاوند ویژه کارآموزان در سال 1393

18- تهیه و تدوین کتالوگ با موضوع معرفی کارخانه سیمان نهاوند و اقدامات زیست محیطی کارخانه

19- اجرای قانون مدیریت پسماندها براساس قانون برنامه پنجم توسعه اقتصادی کشور. (بند ب ماده 192) با تهیه، تدوین و اجرای طرح مدیریت پسماندهای عادی و ویژه

20- اجرای برنامه تفکیک از مبداء جهت پسماندهای عادی و ویژه

21- تهیه و تدوین تقویم زیست محیطی برای سال­های 93 و 94 و برگزاری مناسبتهای ارائه شده در تقویم (نظیر کوهپیمایی و تهیه مقاله و غیره)

22- انجام گشت زیست محیطی به صورت روزانه، هفتگی و ماهیانه و بررسی مسائل و مشکلات زیست محیطی بخش­های مختلف کارخانه و پیگیری رفع مشکلات زیست محیطی

23- اندازه گیری­ عوامل زیان آور محیطی از جمله گازها و غبارات به صورت سالیانه

24- تهیه و تکمیل چک لیستهای بازرسی واحد زیست محیطی از کلیه دپارتمانهای خط تولید و همچنین مکانهای مختلف کارخانه به صورت سه ماه یکبار و صدور اقدامات اصلاحی رفع موارد خطرناک

25- آماده باش و حضور مستمر در زمان تعمیرات

26- شناسایی و ارزیابی موارد خطرناک زیست محیطی در کارخانه و ارائه پیشنهادات جهت رفع آنها

27- راهنمایی و همکاری با بازرسان اداره محیط زیست

28- نصب عکس و مطالب آموزشی در محل های عمومی کارخانه جهت بالا بردن سطح فرهنگ زیست محیطی

29- تهیه سطل­ها و ظروف زباله به جهت جمع آوری سرنخ­های روغنی و سایر زباله­های سایت

30- بازدید انجام نظافت منظم و دوره­ای قسمتهای مختلف سایت

31- کنترل زیست محیطی ورود اجناس یا موادشیمیایی از طریق انبار

32- کنترل و پیشگیری از آلودگی­های زیست محیطی و جمع آوری ضایعات توسط واحد خدمات

33- کسب تقدیرنامه از مدیرکل سازمان حفاظت محیط زیست در رعایت موازین زیست محیطی در سال 92

34- تدوین برنامه جامع آموزش زیست محیطی در سالهای 93 و 94 با پیش بینی 2800 ساعت برنامه آموزشی که بخش زیادی از آن محقق شده است

35- عقد قرارداد جهت انتقال ضایعات غیرقابل استفاده به مراکز مجاز امحاء مواد زائد